Hasła budzące najwięcej emocji

Poniżej zamieszczam listę terminów budowlanych, które budzą najwięcej emocji i wątpliwości ze szczególnym zwróceniem uwagi na błędne kalki językowe. Lista będzie sukcesywnie uzupełniana o nowe terminy.

Największy problem w tłumaczeniu dokumentacji dotyczących procedur administracyjnych związanych z procesem budowlanym to znalezienie najbardziej zbliżonego odpowiednika w języku angielskim. Proponuję z góry założyć, że idealnego odpowiednika nie znajdziemy nigdy. Przykładem niech będzie chleb. Mamy w wyobraźni obraz bochenka chleba. Jakże zdziwimy się więc gdy w Anglii dostaniemy do ręki coś co oni nazywają chlebem.

W pierwszej kolejności trzeba sobie postawić jednak pytanie, w jakim stopniu tekst adresowany jest do Brytyjczyków a w jakim do osób posługujących się językiem angielskim. W tym drugim przypadku wskazane jest wybranie terminu maksymalnie opisowego, który niekoniecznie musi obowiązywać w brytyjskim systemie administracyjnym. Przykładowo termin "building permit" określający pozwolenie na budowę będzie zrozumiały w równym stopniu dla Brytyjczyka jak inżyniera posługującego się językiem angielskim. W nawiasach zamieściłem krótkie uzasadnienie przyjętych przeze mnie tłumaczeń.

Osoby potencjalnie zainteresowane zakupem słownika, które aby upewnić się, czy słownik zawiera interesujące je hasła proszę o kontakt mejlowy pod adres podany na stronie . Na wskazany adres prześlę wówczas indeks wszystkich haseł IV wydania. Indeks ze zrozumiałych względów umożliwia jedynie sprawdzenie, czy szukane hasło w ogóle w słowniku występuje.

Hasła budzące najwięcej emocji

mała architektura - accessory buildings, structural landscaping (Mała architektura to zasadniczo obiekty zagospodarowania terenu, które nie wymagają pozwolenia na budowę. W takim przypadku bardziej ogólny będzie termin structural landscaping)

zieleń - vegetation, soft landscaping, greenery, green areas
pozwolenie na budowę - building permit (to najbardziej uniwersalne określenie, wybór jednak należy do tłumacza), full/ detailed planning permission (to określenie bardziej brytyjskie, gdyż wydział zajmujący się uzgadnianiem dokumentacji budowlanej nazywa się tam "Planning department")

kierownik budowy - site manager (to termin bardzo ogólny, moim zdaniem nie oddaje istoty funkcji kierownika budowy w rozumieniu polskiego prawa budowlanego) contractor's site representative (to najbardziej opisowy termin, zasadniczo można go skrócić do contractor's representative), on-site foreman (to termin zdecydowanie brytyjski, niewskazany w przypadku gdy tekst kierowany jest do środowiska wielojęzycznego)

projekt budowlany - plans and specifications (termin ogólny, nie oddający charakteru ani też funkcji projektu budowlanego w rozumieniu polskiego prawa budowlanego), building permit documentation/ submission (czyli dokumentacja dołączona do wniosku o PnB - gdy termin ten będzie osadzony w kontekście nie powinien budzić wątpliwości), construction design (zdecydowanie odradzam, gdyż termin ten sugeruje że będzie to dokumentacja wykorzystywana na etapie budowy, podczas gdy poziom szczegółowości projektu budowlanego w przypadku większych inwestycji absolutnie na to nie pozwala)

projekt architektoniczno-budowlany (czyli projekt na poziomie szczegółowości projektu budowlanego jednak bez planu zagospodarowania terenu) - building plan (termin nieco problematyczny w przypadku, gdy w grę wchodzi obiekt niekubaturowy, aczkolwiek również obiekty niekubaturowe często określane są terminem "building"), drawings and descriptions, blueprint

wiadukt drogowy - road overpass, viaduct, overbridge (termin viaduct oznacza estakadę, czyli obiekt wieloprzęsłowy i stąd jest w tym kontekście niepoprawny, termin overbridge nie powinien budzić wątpliwości, jednak zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem będzie termin overpass, przy czym dla uniknięcia wątpliwości można dodać "road overpass")

mosty i wiadukty - czyli bridges! (w języku polskim most oznacza przeprawę przez rzekę, w języku angielskim zarówno most jak i wiadukt to bridge)

nawierzchnia - surfacing, pavement (Tutaj bardzo łatwo o nieporozumienie gdyż dla przeciętnego Brytyjczyka nie-inżyniera pavement to nadal głównie chodnik. W języku technicznym można jednak bezpiecznie użyć słowa pavement, które pochodzi z języka angloamerykańskiego. Pozostaje jednak do rozstrzygnięcia co rozumiemy pod pojęciem nawierzchnia - czy jest to warstwa ścieralna i wiążąca czy również podbudowa? Bezpiecznie jest przyjąć, że konstrukcja drogi składa się z nawierzchni i podbudowy)

grunt - land, soil, dirt (wszystko zależy od kontekstu - czy rozumiemy grunt jako teren czy jako materiał)

inwestor - investor (termin jak najbardziej błędny, gdyż w żadnym razie nie oddaje znaczenia słowa inwestor w języku polskim), client/ employer (czyli osoba zlecająca), project owner (czyli dosłownie właściciel inwestycji) lub builder (szczególnie w rozumieniu inwestor prywatny)

inwestycja - investment, project, the Works (Kalka językowa "projekt" na oznaczenie inwestycji coraz częściej zajmuje miejsce tradycyjnego terminu polskiego "inwestycja". O ile jednak w innych dziedzinach można tolerować tę niezbyt piękną kalkę to w przypadku dokumentacji budowlanej należy jej unikać za wszelką cenę ze względu na to, że mamy w języku polskim słowo projekt, które oznacza dokumentację budowlaną)

inspektor nadzoru (osoba, której obowiązki definiuje prawo budowlane) - Supervising Officer (to termin zrozumiały i pod warunkiem osadzenia w kontekście nie powinien budzić wątpliwości), Client's Representative (czyli inspektor nadzoru inwestorskiego, przedstawiciel inwestora, dbający o jakość robót i ich zgodność z dokumentacją)

dziennik budowy - site book (termin dość powszechnie przyjęty, dość wieloznaczny ale zalecany w przypadku osadzenia w kontekście), daily site report (ten termin ma jednak konkretne znaczenie i nie odpowiada dokładnie pod względem funkcji i formy dziennikowi budowy), construction diary

działka robocza (czyli obszar np. posadzki wylewany w ciągu jednego dnia) - pour area, placement area, lot, one day's placement

budynek administracyjny - czyli po prostu budynek biurowy - office building

budowa - w tym przypadku bardzo wiele zależy od kontekstu, od tego co rozumiemy pod pojęciem budowy. Może chodzić o inwestycji - wówczas nazwiemy budowę project lub the Works. Biuro budowy przetłumaczyłbym jednak jako site office czyli w domyśle biuro zlokalizowane bezpośrednio w miejscu prowadzenia robót. "W trakcie budowy" przetłumaczyłbym "during construction", choć tłumaczenie "during the Works" jest moim zdaniem równie poprawne.

odbiór robót - acceptance of works (brzydka kalka z j. polskiego), final inspection (termin poprawny, czytelny, ale pod warunkiem że chodzi o samą procedurę odbioru a nie jej pozytywny wynik)

odbiór częściowy - partial acceptance (taki odpowiednik wprowadza w błąd gdyż odbiór częściowy nie oznacza częściowego odebrania wykonanych robót ale jedynie kontrolę w trakcie ich realizacji), interim inspection, trade inspection, hold-point inspection (terminy zalecane, przy czym ostatni jest najbardziej brytyjski - oznacza kontrolę, którą należy obowiązkowo przeprowadzić przed przystąpieniem do następnego etapu budowy)

nadzór autorski - author's supervision (termin nic nie wyjaśnia, trudno domyślić się o kogo i o co chodzi), Architect's on-site services (termin dość opisowy, ale dzięki temu bezpieczny)


c.d.n.