Nowe hasła z lutego 2010

Poniżej zamieszczam hasła, które dodałem do bazy w lutym 2010. Jak zwykle proszę o komentowanie wpisów. Słownik w wersji elektronicznej umożliwia bieżącą aktualizację, dzięki czemu Państwa cenne uwagi mogą być uwzględnione niemal natychmiast. Dziękuję za cenną uwagę dotyczącą skrótu angielskiego RFI, którą uwzględniłem.
c. – circa – około
co. – county – hrabstwo
ht. – height – wysokość
secondary reinforcement – zbrojenie uzupełniające
nawa budynku – bay
bending moment envelope – obwiednia momentów zginających
peak clearance – wysokość do kalenicy
welded-plate girder – dźwigar blachownicowy
hala jednonawowa – single bay building
fluidised bed boiler – kocioł fluidalny
cable bracing – stężenia linowe
fluidised bed combustion – spalanie fluidalne, spalanie w warstwie fluidalnej
rear-ventilated cladding – fasada ventylowana
rainscreen cladding – fasada w systemie rainscreen
inner port – port śródlądowy
kocioł filuidyzacyjny – zob. syn. kocioł fluidalny
BFBC - bubbling fluidised bed combustion - spalanie fluidyzacyjne w złożu pęcherzykowym
CFBC – circulating fluidised bed combustion - spalanie fluidyzacyjne w złożu cyrkulacyjnym
recon. – reconstituted (stone) – konglomerat
sootblower – zdmuchiwacz sadzy
steam sootblower – parowy zdmuchiwacz sadzy
catalyst – katalizator
pulveriser – młyn pyłowy
FC – fibre cement – włóknobeton
initial charge – pierwsze napełnienie kotła
pressure parts – elementy ciśnieniowe
construction staging area – zaplecze techniczne placu budowy
split-level building – budynek o półpiętrowym układzie kondygnacji
rapping – strząsanie pyłu z elektrod w odpylaczu elektrostatycznym
elektrofiltr – zob. syn. odpylacz elektrostatyczny
steel framed building – budynek o konstrukcji ramowej, stalowej
blast furnace gas – gaz wielkopiecowy
centre of competence – centrum kompetencji
hi-tech material – materiał zaawansowany technologicznie
on/off relay – przekaźnik dwustanowy
combined cycle power plant – elektrownia o cyklu kombinowanym
flue gas – gazy odlotowe
denitrification – denitryfikacja
przekładka – zob. syn. przełożenie instalacji
ESP - electrostatic precipitator – odpylacz elektrostatyczny
electrostatic air cleaner – zob. syn. electrostatic precipitator
continous operation – eksploatacja w ruchu ciągłym
live steam – para pierwotna, para świeża
reheater steam – para wtórna
shell finish – stan surowy zamknięty
sonic soot blower – dźwiękowy strząsacz sadzy
steam sootblowing – parowe zdmuchiwanie sadzy
secondary steel – ślusarka
steel structure erection – montaż konstrukcji stalowej
hot press – prasowalnia
groundwork – roboty ziemne
on-suite – zob. syn. en-suite
freehand drawing – rysunek odręczny
ESB – Electricity Supply Board – główny dostawca energii elektrycznej w Irlandii
apartment/ office building – budynek mieszkalno-biurowy
storage – pomieszczenie gospodarcze
car sales showroom – salon samochodowy
family room – pokój wypoczynkowy
balance-of-plant equipment – urządzenia pomocnicze (wszystkie urządzenia technologiczne poza turbiną i generatorem)
semi-detached house – dom dwusegmentowy
general arrangements – założenia
office units – część biurowa
multi-storey car park - parking wielopoziomowy
open area – teren niezainwestowany
go on stream – ruszyć (o elektrowni)
local value added – wartość dodana w kraju ostatecznego wytworzenia
local na nieuciążliwą działalność gospodarczą – light industrial unit
light industrial use – nieuciążliwa działalność gospodarcza
crèche – żłobek
enclosed swimming pool – basen kryty
site layout plan – projekt zagospodarowania terenu
light standard – słupy oświetlenia terenu
construction drawings – rysunki wykonawcze
fibrecement – włóknobeton
render panel – płyta elewacyjna
holiday home – domek letniskowy (na wynajem)
holiday homes – zabudowa letniskowa
leisure and fitness centre – ośrodek sportowo-wypoczynkowy
post-planning drawings – rysunki sporządzane po uzyskaniu pozwolenia na budowę
utility steam – para technologiczna
utility steam generator – wytwornica pary technologicznej
trade effluent – ścieki przemysłowe
frill – detal architektoniczny
technical documentation for planning permission – projekt budowlany
party wall – ściana międzylokalowa (np. międzymieszkaniowa)
basement car park – garaż podziemny
house renovation – remont budynku mieszkalnego
photo-realistic imaging – wizualizacja fotorealistyczna
extension option – wariant rozbudowy
fixed line telecommunication – telekomunikacja przewodowa
industrial and business park – kompleks biznesowo-przemysłowy
redesign – projekt przebudowy
hydraulic car lift – hydrauliczny podnośnik samochodowy
heating pipeline – przewód ciepłowniczy
fire certificate analysis – operat ppoż.
price to let – czynsz najmu
street elevation – fasada frontowa
recirculated air – powietrze obiegowe
landscape design – projekt urządzenia terenu
3D model – trójwymiarowy model budynku (elektroniczny)
air intake side – strona czerpna
use of a building – funkcja obiektu
housing unit – budynek/ lokal mieszkaniowy
planning application documents – projekt budowlany
site section – przekrój terenu (inwestycji)
technical documentation for planning application – projekt budowlany
architect’s on-site services – nadzór autorski
construction design work – prace projektowe branży budowlanej
project closeout – zakończenie inwestycji
final design – project wykonawczy
travel hours – czas dojazdu
obciążenia ruchome – moving loads
design/ builder – firma projektowo wykonawcza
tube bank – blok katalityczny
by right of office – z urzędu
basic plans and specifications – project budowlany
profil gięty na zimno – – zob. syn. profil zimnogięty
stamp duty fee – opłata skarbowa
mgr. Eng. – professional engineer
construction management – nadzór na budowie, nadzór robót budowlanych
put up an information board – postawić tablicę informacyjną
in plain view – w widocznym miejscu
cultural buildings – obiekty kulturalno-rozrywkowe
land take (area) – teren zajęty pod inwestycję, teren inwestora
mixed use development – kompleks wielofunkcyjny
bubbling fluidized-bed boiler – kocioł fluidyzacyjny ze złożem pęcherzykowym
auxiliaries – osprzęt pomocniczy
development – kompleks
reception area – recepcja
roadside rest area (am.) – miejsce obsługi podróżnych
Sketch-up 3D model – szkic trójwymiarowy
heavy fuel oil – ciężki olej opałowy, mazut
bunker oil – zob. heavy fuel oil
presentation drawing – rysunek wizualizacyjny
preliminary route approval – wskazanie lokalizacyjne
moulding – forma do prefabrykatów

Hasła budzące najwięcej emocji

Poniżej zamieszczam listę terminów budowlanych, które budzą najwięcej emocji i wątpliwości ze szczególnym zwróceniem uwagi na błędne kalki językowe. Lista będzie sukcesywnie uzupełniana o nowe terminy.

Największy problem w tłumaczeniu dokumentacji dotyczących procedur administracyjnych związanych z procesem budowlanym to znalezienie najbardziej zbliżonego odpowiednika w języku angielskim. Proponuję z góry założyć, że idealnego odpowiednika nie znajdziemy nigdy. Przykładem niech będzie chleb. Mamy w wyobraźni obraz bochenka chleba. Jakże zdziwimy się więc gdy w Anglii dostaniemy do ręki coś co oni nazywają chlebem.

W pierwszej kolejności trzeba sobie postawić jednak pytanie, w jakim stopniu tekst adresowany jest do Brytyjczyków a w jakim do osób posługujących się językiem angielskim. W tym drugim przypadku wskazane jest wybranie terminu maksymalnie opisowego, który niekoniecznie musi obowiązywać w brytyjskim systemie administracyjnym. Przykładowo termin "building permit" określający pozwolenie na budowę będzie zrozumiały w równym stopniu dla Brytyjczyka jak inżyniera posługującego się językiem angielskim. W nawiasach zamieściłem krótkie uzasadnienie przyjętych przeze mnie tłumaczeń.

Osoby potencjalnie zainteresowane zakupem słownika, które aby upewnić się, czy słownik zawiera interesujące je hasła proszę o kontakt mejlowy pod adres podany na stronie . Na wskazany adres prześlę wówczas indeks wszystkich haseł IV wydania. Indeks ze zrozumiałych względów umożliwia jedynie sprawdzenie, czy szukane hasło w ogóle w słowniku występuje.

Hasła budzące najwięcej emocji

mała architektura - accessory buildings, structural landscaping (Mała architektura to zasadniczo obiekty zagospodarowania terenu, które nie wymagają pozwolenia na budowę. W takim przypadku bardziej ogólny będzie termin structural landscaping)

zieleń - vegetation, soft landscaping, greenery, green areas
pozwolenie na budowę - building permit (to najbardziej uniwersalne określenie, wybór jednak należy do tłumacza), full/ detailed planning permission (to określenie bardziej brytyjskie, gdyż wydział zajmujący się uzgadnianiem dokumentacji budowlanej nazywa się tam "Planning department")

kierownik budowy - site manager (to termin bardzo ogólny, moim zdaniem nie oddaje istoty funkcji kierownika budowy w rozumieniu polskiego prawa budowlanego) contractor's site representative (to najbardziej opisowy termin, zasadniczo można go skrócić do contractor's representative), on-site foreman (to termin zdecydowanie brytyjski, niewskazany w przypadku gdy tekst kierowany jest do środowiska wielojęzycznego)

projekt budowlany - plans and specifications (termin ogólny, nie oddający charakteru ani też funkcji projektu budowlanego w rozumieniu polskiego prawa budowlanego), building permit documentation/ submission (czyli dokumentacja dołączona do wniosku o PnB - gdy termin ten będzie osadzony w kontekście nie powinien budzić wątpliwości), construction design (zdecydowanie odradzam, gdyż termin ten sugeruje że będzie to dokumentacja wykorzystywana na etapie budowy, podczas gdy poziom szczegółowości projektu budowlanego w przypadku większych inwestycji absolutnie na to nie pozwala)

projekt architektoniczno-budowlany (czyli projekt na poziomie szczegółowości projektu budowlanego jednak bez planu zagospodarowania terenu) - building plan (termin nieco problematyczny w przypadku, gdy w grę wchodzi obiekt niekubaturowy, aczkolwiek również obiekty niekubaturowe często określane są terminem "building"), drawings and descriptions, blueprint

wiadukt drogowy - road overpass, viaduct, overbridge (termin viaduct oznacza estakadę, czyli obiekt wieloprzęsłowy i stąd jest w tym kontekście niepoprawny, termin overbridge nie powinien budzić wątpliwości, jednak zdecydowanie najlepszym rozwiązaniem będzie termin overpass, przy czym dla uniknięcia wątpliwości można dodać "road overpass")

mosty i wiadukty - czyli bridges! (w języku polskim most oznacza przeprawę przez rzekę, w języku angielskim zarówno most jak i wiadukt to bridge)

nawierzchnia - surfacing, pavement (Tutaj bardzo łatwo o nieporozumienie gdyż dla przeciętnego Brytyjczyka nie-inżyniera pavement to nadal głównie chodnik. W języku technicznym można jednak bezpiecznie użyć słowa pavement, które pochodzi z języka angloamerykańskiego. Pozostaje jednak do rozstrzygnięcia co rozumiemy pod pojęciem nawierzchnia - czy jest to warstwa ścieralna i wiążąca czy również podbudowa? Bezpiecznie jest przyjąć, że konstrukcja drogi składa się z nawierzchni i podbudowy)

grunt - land, soil, dirt (wszystko zależy od kontekstu - czy rozumiemy grunt jako teren czy jako materiał)

inwestor - investor (termin jak najbardziej błędny, gdyż w żadnym razie nie oddaje znaczenia słowa inwestor w języku polskim), client/ employer (czyli osoba zlecająca), project owner (czyli dosłownie właściciel inwestycji) lub builder (szczególnie w rozumieniu inwestor prywatny)

inwestycja - investment, project, the Works (Kalka językowa "projekt" na oznaczenie inwestycji coraz częściej zajmuje miejsce tradycyjnego terminu polskiego "inwestycja". O ile jednak w innych dziedzinach można tolerować tę niezbyt piękną kalkę to w przypadku dokumentacji budowlanej należy jej unikać za wszelką cenę ze względu na to, że mamy w języku polskim słowo projekt, które oznacza dokumentację budowlaną)

inspektor nadzoru (osoba, której obowiązki definiuje prawo budowlane) - Supervising Officer (to termin zrozumiały i pod warunkiem osadzenia w kontekście nie powinien budzić wątpliwości), Client's Representative (czyli inspektor nadzoru inwestorskiego, przedstawiciel inwestora, dbający o jakość robót i ich zgodność z dokumentacją)

dziennik budowy - site book (termin dość powszechnie przyjęty, dość wieloznaczny ale zalecany w przypadku osadzenia w kontekście), daily site report (ten termin ma jednak konkretne znaczenie i nie odpowiada dokładnie pod względem funkcji i formy dziennikowi budowy), construction diary

działka robocza (czyli obszar np. posadzki wylewany w ciągu jednego dnia) - pour area, placement area, lot, one day's placement

budynek administracyjny - czyli po prostu budynek biurowy - office building

budowa - w tym przypadku bardzo wiele zależy od kontekstu, od tego co rozumiemy pod pojęciem budowy. Może chodzić o inwestycji - wówczas nazwiemy budowę project lub the Works. Biuro budowy przetłumaczyłbym jednak jako site office czyli w domyśle biuro zlokalizowane bezpośrednio w miejscu prowadzenia robót. "W trakcie budowy" przetłumaczyłbym "during construction", choć tłumaczenie "during the Works" jest moim zdaniem równie poprawne.

odbiór robót - acceptance of works (brzydka kalka z j. polskiego), final inspection (termin poprawny, czytelny, ale pod warunkiem że chodzi o samą procedurę odbioru a nie jej pozytywny wynik)

odbiór częściowy - partial acceptance (taki odpowiednik wprowadza w błąd gdyż odbiór częściowy nie oznacza częściowego odebrania wykonanych robót ale jedynie kontrolę w trakcie ich realizacji), interim inspection, trade inspection, hold-point inspection (terminy zalecane, przy czym ostatni jest najbardziej brytyjski - oznacza kontrolę, którą należy obowiązkowo przeprowadzić przed przystąpieniem do następnego etapu budowy)

nadzór autorski - author's supervision (termin nic nie wyjaśnia, trudno domyślić się o kogo i o co chodzi), Architect's on-site services (termin dość opisowy, ale dzięki temu bezpieczny)


c.d.n.

Nowe hasła - styczeń 2010 do słownika www.slownik-budowlany.pl

ice and snow build-up - okiść (śnieg zmieszany z lodem powodujący łamanie gałęzi skutkujące m.in. uszkodzeniami linii elektroenergetycznych) (ochr. środ.)
municipal authority - rada gminy
dimension line - linia wymiarowa
provisions of the land use plan - ustalenia planu zagospodarowania przestrzennego
development guidelines - zasady zagospodarowania terenu
linia zabudowy nieprzekraczalna - zob. syn. nieprzekraczalna linia zabudowy
pedestrian trail - droga przeznaczona dla ruchu pieszego
teren inwestycyjny - investment land
grunt inwestycyjny - zob. syn. teren inwestycyjny